Ένα εξαιρετικό αφιέρωμα που αφορά την ιστορία του κολυμβητηρίου Χανίων, η δημιουργία του οποίου συνέβαλλε στην… εκτόξευση του Ναυτικού Ομίλου Χανίων αλλά και στην ανάδειξη χιλιάδων αθλητών, δημοσίευσε η εφημερίδα “Χανιώτικα Νέα” στο εβδομαδιαίο ένθετο των “Διαδρομών”.

Ο δημοσιογράφος Γιώργος Κώνστας, που επιμελήθηκε το θέμα, κατέγραψε πώς κύλησε η διαδικασία στο πέρασμα των χρόνων, με τους Χανιώτες να συναγωνίζονται εντός του Ενετικού λιμανιού τη δεκαετία του 1950 ενώ από το 1960 άρχισαν να δημιουργούνται οι βάσεις για τη μετέπειτα κατασκευή του κολυμβητηρίου το οποίο έμελλε να σφραγίσει αργότερα την πρόοδο και την ανάπτυξη του ναυταθλητισμού στα Χανιά. 

Αναλυτικά το αφιέρωμα είναι το εξής:

Μια σειρά ασπρόμαυρες φωτογραφίες στα γραφεία του Ν.Ο.Χ. κέντρισαν το ενδιαφέρον του γράφοντος. Σε ασπρόμαυρο φόντο, αλλά καλοτυπωμένες έδειχναν μια κολυμβητική δεξαμενή, μια παράγκα για αποδυτήρια, και πίσω τους τα φουγάρα της ΑΒΕΑ στη Ν. Χώρα. Πώς ξεκίνησε ο ναυταθλητισμός στα Χανιά; Πού αθλούνταν τη δεκαετία του ’50; Πώς φτάσαμε στο σημερινό κολυμβητήριο και στις μεγάλες επιτυχίες του Ν.Ο.Χ. τις προηγούμενες δεκαετίες σε κολύμβηση και πόλο ειδικά; Εύλογα ερωτήματα, που ποιος θα απαντούσε καλύτερα από τον Χρήστο (Τάκη) Χουλιόπουλο τον “καπετάνιο” ή “πατέρα” όπως τον αποκαλούν με σεβασμό μικροί και μεγάλοι αλλά και μια σειρά από παλιούς αθλητές και κολυμβητές.

1950 Κολύμπι και… περιπέτεια στο παλιό λιμάνι!

Μέχρι και τη δεκαετία του ’50, ο ΝΟΧ που είχε ιδρυθεί το 1933, έκανε τα μαθήματά του στον χώρο του Ενετικού λιμανιού. Εκεί γίνονταν και οι “Παγχανιακοί αγώνες”. Οι συνθήκες; Χαρακτηριστικές της εποχής όπως μας τις περιγράφει ο κ. Γιώργος Κλινάκης παλιός κολυμβητής και προπονητής. «Οι πρόχειρες εγκαταστάσεις ήταν μια… συρραφή βαρελιών και κομματιών ξύλων. Στο λιμάνι τότε κατέληγαν όλοι οι υπόνομοι της περιοχής. Θυμάμαι χαρακτηριστικά μια φορά κάνοντας ύπτιο ένιωσα να πιάνω κάτι, γυρίζω και βλέπω να έχω πιάσει μια συκωταριά!» λέει ο κ. Γιώργος. Φέρνει στο μυαλό του τον πατέρα του που ψάρευε τα λαυράκια μέσα στο λιμάνι γιατί ήταν μεγάλα. «Ξέρετε γιατί ήταν μεγάλα; Γιατί έτρωγαν τα ποντίκια που έπεφταν μέσα στη θάλασσα ή ήταν στο περβάζι. Πηδούσαν τα λαυράκια και τα έριχναν μέσα στη θάλασσα για να πνιγούν και να τα φάνε. Είχε πολύ βρώμα γιατί ήταν και το καρνάγιο, και ήταν γεμάτο σκουριές, χρώματα. Απορώ πραγματικά πως δεν είχαμε πάθει τίποτα κολυμπώντας σε τόσο βρώμικα νερά» λέει. Η αγάπη του για το υγρό στοιχείο και για τη θάλασσα τον έκαναν όπως και δεκάδες παιδιά της εποχής να θέλουν να ασχοληθούν με την κολύμβηση. Τα μαθήματα δίνονταν και στα 4 στυλ (πρόσθιο, ελεύθερο, πεταλούδα, ύπτιο) ενώ γίνονταν και αγώνες στο πόλο με αυτοσχέδια τέρματα. «Η μπάλα δεν πιάνονταν από τη γλίτσα ενώ θυμάμαι τον Πετρόχειλο να παίζει τερματοφύλακας, να έχει φουσκοθαλασσιά και να μην μπορείς να δεις το τέρμα! Κάποια στιγμή έπρεπε να σταματήσουμε γιατί τα καράβια που έρχονταν στο λιμάνι πολλαπλασιάστηκαν. Εκεί που έρχονταν μόνο ο “Αφοβος” άρχισαν να έρχονται και άλλα πλοία και δεν βρίσκαμε μέρα για προπόνηση» λέει ο κ. Γιώργος. Νησί πάντα η Κρήτη αλλά ο φόβος για το νερό… φόβος. «Εκείνη την εποχή δεν είχαμε τους σημερινούς πνιγμούς γιατί δεν πήγαιναν τα παιδιά στη θάλασσα. Υπήρχε ένας φόβος, ένας δισταγμός από πολλούς γονείς» αναφέρει ο κ. Κλινάκης, ενώ ο κ. Χουλιόπουλος θυμάται πως «τα μεσημέρια αν αργούσαμε να γυρίσουμε, η μητέρα μου μας περίμενε έξω από το σπίτι και μας έλεγχε βάζοντας το στόμα στα χέρια μας για να δει αν έχουμε αλάτι. Αν διαπίστωνε ότι είχαμε πάει θάλασσα… τις τρώγαμε για τα καλά».

1960 Η πρώτη δεξαμενή

«Αν δεν αποκτήσει ο ΝΟΧ μόνιμες κολυμβητικές εγκαταστάσεις δεν θα προχωρήσει ποτέ ο ναυταθλητισμός στα Χανιά». Με αυτά τα λόγια ο κ. Τ. Χουλιόπουλος ξεκαθάρισε τους στόχους του Δ.Σ. της εποχής που επανεκκίνησε τον Ναυτικό Όμιλο μετά από κάποια χρόνια στασιμότητας, όπου τα μαθήματα κολύμβησης είχε αναλάβει το 2ο σύστημα Ναυτοπροσκόπων Χανίων. Στις 2-10-1960 με ένα δημοσίευμά της η “Εθνική Φωνή” τονίζει το ζήτημα της ανάγκης αναδιοργάνωσης του ΝΟΧ, ενώ ένα χρόνο μετά ο τότε Επιθεωρητής Δημόσιας Υγείας ζήτησε από τον κ. Χουλιόπουλο να ξεκινήσει τη διαδικασία δραστηριοποίησης του Ομίλου. Καθοριστική ήταν και η συμβολή του τότε λιμενάρχη Παρασκευά Τσογκίδη. Οσο για τον χώρο για να γίνει η δεξαμενή, ήταν ένα σημείο με αλμυρίκια και βράχια, ιδιοκτησίας του Δήμου Χανίων που τον παραχώρησε δωρεάν, δίπλα στην παλιά ΑΒΕΑ. Το πρώτο τοπογραφικό και τα σχέδια έγιναν από τον κ. Χουλιόπουλο για το εντευκτήριο, την πισίνα, τα αποδυτήρια και πάνω σε αυτά δομήθηκε η εξέλιξη του κολυμβητηρίου. «Το 1963 ξεκίνησε η κατασκευή της δεξαμενής όπως τη λέγαμε τότε. Με τι χρήματα; Από εκδηλώσεις, χορούς, δωρεές και μια πρώτη επιχορήγηση 50.000 δρχ. από τη Γ.Γ. Αθλητισμού. Ήταν τέτοια η θέληση να αποκτήσουμε κολυμβητήριο που τα παιδιά βοηθούσαν μεταφέροντας νερό όταν διαμορφωνόταν ο χώρος» θυμάται το ιστορικό στέλεχος του Ν.Ο.Χ.. «Οι Χανιώτες τι σας έλεγαν; Μπράβο που έγινε κάτι καλό στα Χανιά ή τι κάνετε “κουζουλοί”, άλλες είναι οι ανάγκες της πόλης;» είναι το εύλογο ερώτημά μας. 

«Όχι δεν υπήρχαν μεμψιμοιρίες. Το λέω κατηγορηματικά. Ολοι μάς συνεχάρησαν και βοήθησαν την προσπάθεια έμπρακτα, ο κόσμος, οι επιχειρηματίες, όλοι» λέει ο κ. Χουλιόπουλος. Τα εγκαίνια έγιναν το 1964 από τον τότε γ.γ. κ. Βήχο και το κολυμβητήριο Χανίων ήταν το δεύτερο στην Ελλάδα. Η πισίνα γέμιζε με θαλασσινό νερό με τη βοήθεια αντλιών και κάθε Σάββατο άδειαζε για να καθαριστεί. Το χειμώνα βέβαια δεν μπορούσε να γίνει λόγος για λειτουργία της δεξαμενής. Προπονητής σε αυτά τα πρώτα χρόνια ο κ. Κ. Τσεκούρας και ανάμεσα στις μικρές αθλήτριες η 56χρονη σήμερα Ειρήνη Παρτσαλάκη. «Σε ηλικία 7-8 χρόνων ξεκίνησα την κολύμβηση. Επειδή γεννήθηκα στη Ν. Χώρα, είχα μάθει μπάνιο και αγαπούσα τη θάλασσα. Αλλά το κολυμβητήριο ήταν κάτι μοναδικό. Όλα τα παιδιά τότε που ερχόμασταν εδώ, ήμασταν καλύτεροι από αδέλφια, υπήρχε καταπληκτικό δέσιμο» αναφέρει η κ. Παρτσαλάκη, ενώ ο κ. Γ. Κλινάκης συμπληρώνει πως «δεν έβλεπε ο ένας τον άλλο πονηρά, π.χ. να πάω να πιάσω γκόμενα στο κολυμβητήριο. Ημασταν όλοι ένα πράγμα», «ΓΙΝΑΜΕ ΑΝΘΡΩΠΟΙ»… Τελικά τότε το κολυμβητήριο μήπως ήταν ένα χόμπι για τους έχοντες και κατέχοντες της εποχής! Κάθε άλλο μας εξηγούν οι συνομιλητές όπως ο Νίκος Βλαζάκης. «Πολλά παιδιά ερχόμασταν ξυπόλυτα εδώ. Αλλά το κολύμπι ήταν και εκτόνωση ψυχολογική. Εμένα το κολυμβητήριο με έκανε άνθρωπο. Και το λέω ξεκάθαρα. Ο “καπετάνιος”, ο Τάκης Χουλιόπουλος με έμαθε να σέβομαι τους μεγαλύτερους, μας έδωσε αρχές. Ηταν αληθινό σχολείο. Πειθαρχία αλλά εντιμότητα και σεβασμός. Αυτά  πήραμε συν τοις άλλοις» τονίζει ο κ. Βλαζάκης.

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο κ. Μανώλης Φαρμάκης. «Ο ένας τραβούσε τον άλλο στην πισίνα. Παίζαμε μπάλα στις κούνιες, στο σημερινό πάρκο Πολυχρονίδη στη Νέα Χώρα και ο ένας παρότρυνε τον άλλο να δοκιμάσει το κολυμβητήριο. Δεν είχαμε στο νου τον πρωταθλητισμό! Ημασταν για το παρεάκι» εξηγεί. Η δεκαετία ολοκληρώθηκε με μια καλή χρηματοδότηση μετά μάλιστα από μια ψευδή καταγγελία για κακοδιαχείριση. «Εν μέσω χούντας το 1968 έγινε μια καταγγελία σε βάρος μου και σε βάρος του Τσόντου για κατασπατάληση πόρων της Γενικής Γραμματείας. Η γ.γ. τότε έστειλε κλιμάκιο και έλεγξε τα πάντα και δεν βρήκε φυσικά τίποτα αφού όλα ήταν νόμιμα. Στη συνέχεια αφαιρέθηκε η αθλητική ιδιότητα από αυτόν που έκανε την ψεύτικη καταγγελία. Οταν στα Χανιά βρέθηκε ο υπεύθυνος αθλητισμού της χούντας ο Ασλανίδης ήλθε να δει το κολυμβητήριο. Με ρώτησε τι χρήματα θέλουμε και του παρουσιάζω τα σχέδια και τις μελέτες που έχουν γίνει , έτοιμες μελέτες, θεωρημένες από την γ.γ.. Όλοι μου είχαν πει να ζητήσω 500.000 δρχ. αλλά συνηθισμένος να ζητάμε 50 και να μας δίνουν 10, του ζήτησα 2.500.000 εκ. δρχ. για τον πλήρη εκσυγχρονισμό του κολυμβητηρίου. Και το αίτημα έγινε δεκτό!» μας αφηγείται ο κ. Χουλιόπουλος.

1970 Οι βάσεις για ένα λαμπρό μέλλον

Το 1972 μετά από εργασίες 7 ετών ολοκληρώνεται η βελτίωση των κολυμβητικών εγκαταστάσεων. Πλέον το κολυμβητήριο αποτελεί στέκι για εκατοντάδες παιδιά. «Η έξωθεν καλή μαρτυρία στην κοινωνία των Χανίων των ανθρώπων που διοικούσαν τον Ομιλο έφεραν τα παιδιά εδώ στο κολυμβητήριο» λέει ο Ιάκωβος Κουμής. Παράλληλα ο Ομιλος προσφέρει ένα μπουκάλι γάλα και εκλέρ για τους κολυμβητές του, προσφορά που δεν μπορούσε να μην συγκινήσει τα παιδιά. Παράλληλα ανεβαίνει και το επίπεδο της κολύμβησης με τον Ν.Ο.Χ. να πρωταγωνιστεί στα πανεπαρχιακά πρωταθλήματα και όχι μόνο. «Στα κορίτσια ήμασταν λίγες αλλά καλές. Και πού δεν είχα κολυμπήσει τότε. Αθήνα, Θεσσαλονίκη αλλά και Καλαμάτα, Κέρκυρα, Μυτιλήνη, Αγ. Νικόλαο. Στη θάλασσα τις περισσότερες φορές γιατί σε λίγα μέρη υπήρχαν πισίνες όπως σ’ εμάς εδώ στα Χανιά» δηλώνει η κα Παρτσαλάκη. Παράλληλα η ενασχόληση με τα υγρά σπορ ήταν κάτι παραπάνω από αθλητική δραστηριότητα. «Κάθε Σάββατο άδειαζε η πισίνα και την καθαρίζαμε εμείς, οι αθλητές του Ν.Ο.Χ.. Ο καθαρισμός ήταν ένα πανηγύρι. Με τις βούρτσες τρίβαμε μέχρι να φύγει η γλίτσα. Κι αυτό γιατί το νιώθαμε δικό μας το κολυμβητήριο» θυμάται η παλιά αθλήτρια. Στα τέλη της δεκαετίας του ’70 ξεκινάει και η προσπάθεια για την κατασκευή της 25άρας πισίνας, δίπλα στην 50άρα. «Μελέτες είχαμε και με την ευκαιρία της παρουσίας τότε του υπουργού Αχιλλέα Καραμανλή, του λέω. “Πώς θέλετε να γίνει ανάπτυξη του ναυταθλητισμού κ. υπουργέ χωρίς κολυμβητήρια;”. Σκύβει ένας σύμβουλός του και μου ψιθυρίζει στο αυτί “μην του μιλάς για κολυμβητήριο αλλά για προπονητήριο”. “Με πόσες διαδρομές;” με ρωτάει. “Τέσσερις” του λέω και μου υπόσχεται ότι θα το εγκρίνει. Μου είπαν και οι άνθρωποι του Υπουργείου ότι ας το εγκρίνει το προπονητήριο και στη συνέχεια θα βάλουν όσες διαδρομές ζητήσουμε. Και πράγματι έγινε και η 25άρα με 6 διαδρομές παρακαλώ και εγκαινιάσθηκε το 1981» σημειώνει ο κ. Χουλιόπουλος. Η δημιουργία του προπονητηρίου “εκτόξευσε” τον Ναυτικό Όμιλο τα  επόμενα χρόνια. Κυρίως στο πόλο αλλά στη συνέχεια και στην κλασική και την τεχνική κολύμβηση, με τους Χανιώτες αθλητές να “σαρώνουν” στις μικρές ηλικίες.

«Αληθινό σχολείο»

«Η μεγαλύτερη ικανοποίηση για μένα, ήταν ότι με τις προσπάθειες εκείνων των ετών άλλαξε η ζωή πολλών παιδιών. Η υγεία τους, η πορεία της ζωής τους, ότι έγιναν άνθρωποι χρήσιμοι στην κοινωνία» απαντάει ο κ. Χουλιόπουλος όταν τον ρωτάμε για το τι κρατάει από τα χρόνια της ενασχόλησής του με τον ναυταθλητισμό και τις προσπάθειες να αποκτήσουν τα Χανιά κολυμβητικές εγκαταστάσεις. «Αν ξεκινήσουμε να σου λέμε τι κερδίσαμε από την πισίνα θα σου μιλάμε ο καθένας για μια ώρα τουλάχιστον. Τι να πρωτοπούμε; Για τη λαχτάρα, το καλαμπούρι, τον πόνο του καθενός από εμάς για τον άλλο, τον σεβασμό; Αυτά μεταπήδησαν στα παιδιά μας και σε αυτούς που ακολούθησαν» επισημαίνει ο Δημήτρης Πετρόχειλος. «Δεν είναι υπερβολή ότι ήμασταν ο ένας για τον άλλο. Οταν κάποιος δεν πήγαινε καλά σε ένα αγώνα, νιώθαμε και εμείς ότι χάναμε. Όταν έβγαινα πρώτη η αγκαλιά ήταν από όλους» σημειώνει η κα Παρτσαλάκη που δεν θα ξεχάσει ποτέ όταν ο κ. Κλινάκης την είχε πιάσει να καπνίζει στα 17 της και της είπε ότι δεν θα ξαναπατήσει στο κολυμβητήριο. «Κόντεψα να πεθάνω, το έκοψα άμεσα και μόνο με την ιδέα ότι μπορεί να μην ξαναπέσω στην πισίνα» καταλήγει. Οι συνομιλητές μας θυμούνται με συγκίνηση τον Μιχάλη τον Αυτιά, τον άνθρωπο-μασκότ των νέων αθλητών, αλλά και τις εκδρομές εκτός αγώνων στον Ομαλό, στο Φραγκοκάστελο. «Οι εμπειρίες ήταν ανεκτίμητες για τα παιδιά, τους προπονητές, τους αθλητές, τους διοικητικούς και θα μας ακολουθούν μια ζωή» λέει ο κ. Πετρόχειλος. Το σύνολο σχεδόν των συνομιλητών μας εκτιμούν πως το καλό κλίμα άρχισε να χαλάει όταν τα τμήματα (κολύμβηση, τεχνική, πόλο) χωρίσθηκαν μεταξύ τους και άρχισαν οι ενδοανταγωνισμοί. «Είναι κρίμα, ειδικά για το πόλο που έχει τόση παράδοση για τα Χανιά να είναι στη Α2, η 50άρα πισίνα να είναι κλειστή εδώ και χρόνια και τα προβλήματα να είναι τόσα πολλά. Όμως παρά τις δυσκολίες ο ναυταθλητισμός είχε παρελθόν, έχει παρόν, θα έχει μέλλον στα Χανιά» είναι τα τελευταία λόγια του κ. Κουμή.

Ιδρυτικά μέλη του ΝΟΧ το 1933

Ο Ν.Ο.Χ. ξεκίνησε το 1933 με ιδρυτικά μέλη τους Παπαγιαννάκη Μιχάλη, Βασιλάκη Ιωάννη, Παπαδόπετρο Γρηγόρη, Μάντζο Αριστομένη, Τζίβη Ιωάννη, Παπαδάκη Νικόλαο, Βλαχάκη Μανώλη. Οι πέντε πρώτοι ήταν στο Δ.Σ.. Το 1947 (μετά τον πόλεμο) επαναλειτούργησε το Δ.Σ. με τους Μιχ. Παπαγιαννάκη (πρόεδρο), Κυριακάκη Ιάκωβο, Διακάκη Αθανάσιο, Μπούλακα Κωνστ. και Ζαχαριουδάκη Μιλτ.. Το 1961 ο ΝΟΧ αναδιοργανώνεται από το Χρήστο Χουλιόπουλο. Στο Δ.Σ. μετέχουν οι Τσογκίδης Παρασκευάς, Τσόντος Αναστάσιος, Χουλιόπουλος Χρήστος, Σταθάκης Μηνάς, Κατσιβελάκης Στέλιος, ενώ το 1963 το Δ.Σ. ενισχύεται ακόμα περισσότερο και μετέχουν σε αυτό οι Τσογκίδης Παρασκευάς (πρόεδρος), Τσόντος Αναστ. (αντιπρόεδρος), Χουλιόπουλος Χρ. (γεν. γραμμάτεας), Πετρόχειλος Κυρ. (ταμίας), Κοτσιφάκη Μαρία (ειδ. Γραμμ.) Γαμπάς Αντ. (γεν. έφορος), Κατσιβελάκη Στυλ. (εφ. κολύμβ.), Σταθάκης Μηνάς (εφ. ιστιοπλ.), Οικονόμου Μιχάλης (εφ. κωπηλ.), Παπαγιάννη Κωνστ. (εφ. υποβρ. Αλιείας – καταδύση), Πολινή Νωέλ (εφ. Εγκαταστάσεων) και ως μέλη τους Κυριακάκη Ιακ., Ναναδάκη Γ., Στρογγυλάκη Κωνστ.. Το 1972 όταν εγκαινιάζεται το εκσυγχρονισμένο κολυμβητήριο στο Δ.Σ. μετέχουν οι Αναστ. Τσόντος, Νικ. Αναστασάκης, Χρ. Χουλιόπουλος, Χαρ. Δασκαλογιάννης, Κυρ. Πετρόχειλος, Γ. Ναναδάκης, Γ. Ξενάκης, Α. Γάμπας.

Δείτε ιστορικές φωτογραφίες από τότε: